Obowiązek raportowania transakcji Generalnemu Inspektorowi Informacji Finansowej

Ustawa z dnia 1 marca 2018 roku o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu (dalej: „AML”) nakłada na instytucje obowiązane szereg obowiązków. Do jednego z nich należy obowiązek informowania Generalnemu Inspektorowi Inspekcji Finansowej (dalej: „GIIF”) o transakcjach których wartość przekroczyła 15 tys. euro.

Jakie podmioty zobowiązane są do wspomnianego raportowania oraz jakie sankcje może na nie nałożyć GIIF w przypadku zaniechania ww. obowiązku?

Instytucja obowiązana

Katalog instytucji obowiązanych został określony w art. 2 ust. 1 AML i jest to katalog zamknięty. Każdy przedsiębiorca winien regularnie weryfikować czy kwalifikuje się jako instytucja obowiązana w rozumieniu AML.

Obowiązek raportowania transakcji GIIF

Każda instytucja obowiązana ma obowiązek poinformowania GIIF o:

1. przyjęciu wpłaty lub wypłacie środków pieniężnych o równowartości przekraczającej 15 000 euro (płatność gotówką),
2. wykonanym transferze środków pieniężnych o równowartości przekraczającej 15 000 euro z wyjątkiem:
   • transferu środków pieniężnych pomiędzy rachunkiem płatniczym i rachunkiem lokaty terminowej, które należą do tego samego klienta w tej samej instytucji obowiązanej,
   • krajowego transferu środków pieniężnych z innej instytucji obowiązanej,
   • transakcji związanej z gospodarką własną instytucji obowiązanej, która została przeprowadzona przez instytucję obowiązaną we własnym imieniu i na własną rzecz, w tym transakcji zawartej na rynku międzybankowym,
   • transakcji przeprowadzonej w imieniu lub na rzecz jednostek sektora finansów publicznych,
   • transakcji przeprowadzonej przez bank zrzeszający banki spółdzielcze, jeżeli informacja o transakcji została przekazana przez zrzeszony bank spółdzielczy,
   • przewłaszczenia na zabezpieczenie wartości majątkowych wykonanego na czas trwania umowy przewłaszczenia z instytucją obowiązaną.

Ponieważ Prawo Przedsiębiorców wprowadza limity płatności gotówkowych do 15 000 zł realizowanych pomiędzy przedsiębiorcami zakres zgłoszeń dot. płatności gotówkowych powinien obejmować wyłącznie sytuację gdy płatność ponadprogowa w formie gotówki została zrealizowana przez osobę fizyczną nieprowadzącą działalności gospodarczej. W przypadku transferu środków pieniężnych z kolei mamy do czynienia zarówno z płatnościami zleconymi przez osoby fizyczne nieprowadzące działalności gospodarczej oraz Przedsiębiorców w rozumieniu Prawa Przedsiębiorców, z wyłączeniem transakcji wyliczonych powyżej.

Zakres informacji przekazywanych do GIIF w ramach zawiadomienia o transakcji

Przekazywane GIIF informacje o transakcjach powinny zawierać:

• niepowtarzalny identyfikator transakcji w ewidencji instytucji obowiązanej,
• datę albo godzinę przeprowadzenia transakcji,
• następujące dane identyfikujące klienta wydającego dyspozycję lub zlecenie przeprowadzenia transakcji:

• posiadane dane identyfikacyjne o których mowa w pkt 3 powyżej pozostałych stron transakcji,
• kwotę i walutę transakcji,
• rodzaj transakcji,
• tytuł transakcji,
• przedmiot transakcji,
• sposób wydania dyspozycji lub zlecenia przeprowadzenia transakcji,
• numery rachunków wykorzystanych do przeprowadzenia transakcji oznaczone identyfikatorem Międzynarodowego Numeru Rachunku Bankowego (IBAN) lub identyfikatorem zawierającym kod kraju oraz numer rachunku w przypadku rachunków nieoznaczonych IBAN.

Termin na poinformowanie GIIF o transakcji

Termin na przekazanie informacji przez instytucję obowiązaną wynosi 7 dni i rozpoczyna bieg od dnia przyjęcia wpłaty, dokonania wypłaty lub transferu środków pieniężnych.

Zgłoszenie instytucji obowiązanej

W przypadku realizowania obowiązku informowania o transakcji po raz pierwszy konieczne jest przekazanie do GIIF formularza identyfikującego instytucję obowiązaną, który zawiera:

1. nazwę (firmę) wraz z określeniem formy organizacyjnej instytucji obowiązanej;
2. NIP instytucji obowiązanej;
3. określenie rodzaju działalności prowadzonej przez instytucję obowiązaną;
4. adres siedziby lub adres prowadzenia działalności;
5. imię, nazwisko, stanowisko, numer telefonu i adres elektronicznej skrzynki pocztowej pracownika zajmującego kierownicze stanowisko odpowiedzialnego za wykonanie obowiązków ustawowych,
6. imiona, nazwiska, stanowiska, numery telefonów i adresy elektronicznej skrzynki pocztowej innych pracowników odpowiedzialnych za realizację przepisów ustawy, których instytucja obowiązana chce wskazać do kontaktów z GIIF;
7. nazwę (firmę) i NIP albo imię, nazwisko i PESEL podmiotu pośredniczącego, w przypadku korzystania z pośrednictwa tego podmiotu.

W przypadku zmiany danych, o których mowa w pkt 1 i 3-7 powyżej  instytucja obowiązana dokonuje niezwłocznie ich aktualizacji. 

Obowiązek przesłania formularza identyfikującego do GIIF powstaje z chwilą konieczności realizacji obowiązków określonych w AML tj.

1. informowanie o transakcjach powyżej 15 tys. euro,
2. zawiadomienie GIIF o okolicznościach mogących wskazywać na podejrzenie popełnienia przestępstwa prania pieniędzy lub finansowania terroryzmu,
3. obowiązek przekazania lub udostępniania dokumentów lub informacji na żądanie GIIF,
4. informowanie, ze powzięciu uzasadnionego podejrzenia że określona transakcja jest podejrzana,
5. informowanie o zawiadomieniach skierowanych do prokuratora o powzięciu uzasadnionego podejrzenia, że wartości majątkowe będące przedmiotem transakcji pochodzą z przestępstwa innego niż prawnie pieniędzy i finansowanie terroryzmu,
6. wskazanie podejrzanej transakcji po jej przeprowadzeniu.

Formularz identyfikujący instytucję obowiązaną można przesłać przez:

1. SI*GIIF używając e-podpisu

2. w formie papierowej kopii formularza podpisanej przez osobę odpowiedzialną i doręczonej bezpośrednio do GIIF lub za pomocą operatora pocztowego

Kary administracyjne za zaniechanie zgłoszenia

Na instytucję obowiązaną za zaniechanie obowiązku raportowania mogą zostać nałożone następujące kary administracyjne:

1. publikacja informacji o instytucji obowiązanej oraz zakresie naruszenia przepisów ustawy przez tę instytucję w BIP na stronie podmiotowej urzędu obsługującego ministra właściwego do spraw finansów publicznych,
2. nakaz zaprzestania podejmowania przez instytucję obowiązaną określonych czynności,
3. zakaz pełnienia obowiązków na stanowisku kierowniczym przez osobę odpowiedzialną za naruszenie przez instytucję obowiązaną przepisów ustawy, przez okres nie dłuższy niż rok,
4. kara pieniężna.