W art. 519 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks Cywilny (tekst jedn. z dnia 16 maja 2019 r., Dz. U. z 2019 r. poz. 1145, dalej jako: kc), została określona instytucja możliwości zamiany dłużnika poprzez przejęcie długu. Wskazać należy, że poprzez przejęcie długu powinno się rozumieć, wstąpienie w istniejący stosunek zobowiązaniowy przez osobę trzecią, w miejsce dotychczasowego dłużnika, który zostaje z długu zwolniony. W związku z powyższym, do przejęcie długu dochodzi na podstawie umowy, która może dotyczyć jakiegokolwiek długu wynikającego ze stosunku o cywilnoprawnym charakterze. Umowa ta prowadząca do przejęcia długu nie może oczywiście wykraczać poza granice swobody umów określone w art. 3531 kc.
Skutki przejęcia długu
Przejęcie długu w myśl przepisów kc, w szczególności art. 519 kc skutkuje przede wszystkim przejściem z dłużnika na osobę trzecią długu, który to wstępuje w stosunek w miejsce dawnego dłużnika. Tym samym, oprócz ciążącego na nim długu, wstępuje on we wszystkie wynikające z umowy lub ustawy obowiązki dawnego dłużnika. Ponadto, skutkiem przejęcia długu jest również przekazanie nowemu dłużnikowi uprawnień związanych z długiem.
W efekcie przejęcie długu dochodzi do wygaśnięcia udzielonego przez osobę trzecią poręczenia lub zabezpieczenia wierzytelności w postaci ograniczonego prawa rzeczowego, chyba że osoba trzecia przed przejęciem długu lub w treści umowy, na podstawie której ono następuje, wyrazi zgodę na dalsze trwanie zabezpieczenia (vide: art. 525 kc).
Elementy niezbędne treści umowy do przejęcia długu
Podstawowymi elementami treści umowy przejęcia długu – niezależnie od przyjętej konstrukcji prawnej są:
- oznaczenie długu podlegającego przejęciu;
- oświadczenie przejemcy wyrażające wolę wstąpienia w dług ze skutkiem zwalniającym dla dotychczasowego dłużnika.
W tym miejscu należy wskazać na wyrok SA w Warszawie z dnia 5 grudnia 2012 roku w sprawie o sygn. akt: VI ACa 1100/12, bowiem w przedmiotowym wyroku wskazano, że umowa przejęcia długu powinna zawierać zwolnienie z długu dotychczasowego dłużnika w sposób wyraźny, a nie tylko przez facta concludentia; w razie wątpliwości należy uznać nowego dłużnika za dłużnika solidarnego, co doprowadziłoby do przystąpienia do długu, a nie do jego przejęcia.
Podsumowanie
Przejęcie długu mimo, że jest bardzo często spotykane w obrocie gospodarczym, nie jest bardzo szeroko uregulowane w kc. Powyższe niesie za sobą plusy – swobodne regulowanie stosunku cywilnoprawnego między stronami umowy o przejęcie długu oraz minusy – brak dostatecznej ochrony strony umowy.
Tym niemiej, z uwagi na charakter przejęcia długu, tj. wstąpienia w istniejący stosunek zobowiązaniowy przez osobę trzecią, w miejsce dotychczasowego dłużnika, powyższe możliwe jest wyłącznie pod warunkiem wyraźnego uregulowania zamiaru między stronami, tak aby nie doszło do przystąpienia do długu.
Autorzy: |
Michał Klauziński
Radca prawny
Email: biznesprawnik@turcza.com.pl
W obszarze zainteresowań Michała Klauzińskiego znajduje się problematyka prawa prywatnego, w szczególności prawo cywilne, handlowe oraz rolne.