Do Kancelarii TURCZA trafia spektrum spraw, w tym nierzadko sprawy dotyczące podziału majątku rozwiedzionych już małżonków. Temat sam w sobie z pozoru wydawać się może dość prosty w procedowaniu, w praktyce jednak kazuistyka, a raczej życie, tworzy szereg stanów faktycznych, na których nie znajdziemy prostej odpowiedzi w kodeksie czy w konkretnym przepisie. Z taką sytuacją mamy do czynienia, gdy podział majątku ma odbywać się pomiędzy osobami, z których jedna nigdy nie pracowała, bądź też przez wiele lat pozostawała bezrobotna. Nie zdarza się to rzadko biorąc pod uwagę, że wiele kobiet decyduje się na pozostanie w domu i opiekę nad dziećmi kosztem pracy zarobkowej. O ile w okresie trwania małżeństwa stan ten jest elementem ustaleń stron, o tyle w przypadku podziału majątku urasta on do rangi poważnego argumentu, przemawiającego na korzyść pozbawienia małżonka pozostającego w domu należnej mu części majątku wspólnego. Często pada przy tym uzasadnienie, że „praca w domu to nie praca”, czy inne, równie krzywdzące twierdzenia.
Zdjęcie pochodzi z freepik.com
W Polsce orzecznictwo Sądu Najwyższego dotyczące podziału majątku w przypadku bezrobotnego małżonka praktycznie nie istnieje. Zasady dotyczące podziału majątku są uregulowane w Kodeksie rodzinnym i opiekuńczym i oparte na zasadzie równości majątkowej małżonków. Przy podziale majątku rozpatrywane są różne czynniki, takie jak wkład finansowy, pracę w gospodarstwie domowym, opiekę nad dziećmi, długość trwania małżeństwa oraz majątek nabyty przez każdego małżonka w trakcie małżeństwa.
W praktyce jednak, jeśli jeden z małżonków nie pracował i nie wnosił wkładu finansowego do małżeństwa, to może mieć trudności w uzyskaniu równego udziału w podziale majątku.
Wedle ogólnego postulatu ustawodawcy, majątek zgromadzony w trakcie małżeństwa powinien zostać podzielony w sposób sprawiedliwy między małżonków.
Jeśli jeden z małżonków nigdy nie pracował, podział majątku może być uregulowany przez przepisy prawa rodzinnego w przypadku rozwodu lub separacji małżeńskiej. Bezrobotny małżonek może wówczas mieć prawo do odpowiedniego udziału w majątku nabytego przez drugiego małżonka podczas trwania małżeństwa.
W przypadku braku wkładu finansowego lub pracy zawodowej ze strony bezrobotnego małżonka, podział majątku może opierać się na innych kryteriach, takich jak wkład w prowadzenie gospodarstwa domowego, opiekę nad dziećmi, działalność społeczna czy inne niematerialne korzyści wniesione do małżeństwa. Jak wskazał Sąd Najwyższy: Badanie stopnia przyczynienia się staje się aktualne dopiero w razie stwierdzenia, że zaistniały ważne powody w rozumieniu art. 43 § 2 k.r.o., i jest dokonywane z uwagi na dyspozycję wywodzonej z tego przepisu normy, w której nakazano uwzględnienie wspomnianego stopnia, jeśli in casu zachodzą podstawy do odstąpienia od reguły równych udziałów. To na tym etapie oceny rozważane są konkretnie aspekty pochodzenia majątku dorobkowego, w tym wypracowania go dzięki staraniom każdego z małżonków, z obligatoryjnym uwzględnieniem nakładu osobistej pracy przy wychowaniu dzieci i we wspólnym gospodarstwie domowym (art. 43 § 3 k.r.o.) (II CSKP 1401/22).
W konsekwencji, sądy często analizują całą sytuację małżeństwa, uwzględniając okoliczności i potrzeby obu małżonków. Celem jest zapewnienie sprawiedliwego i równego podziału majątku, który uwzględnia sytuację bezrobotnego małżonka.
Bezrobotny małżonek może mieć prawo do pewnych korzyści lub roszczeń związanych z podziałem majątku, w zależności od konkretnej sytuacji. Na przykład, jeśli małżonek bezrobotny wniósł wkład finansowy lub pracę domową do gospodarstwa domowego, może być uzasadnionym roszczeniem o uznanie wartości tego wkładu przy ustalaniu podziału majątku wspólnego.
Warto również zaznaczyć, że w przypadku sporu w tej kwestii, dokładne rozstrzygnięcie i praktyki sądowe mogą się różnić i zależeć od konkretnych okoliczności danej sprawy. Aby uzyskać precyzyjne informacje i porady prawne dotyczące podziału majątku w konkretnym przypadku, zapraszamy do kontaktu z naszymi specjalistami z Kancelarii TURCZA.
Przeprowadzając ten proces, należy zwrócić uwagę w szczególności na:
- Przegląd Umów o Pracę
Pierwszym krokiem w due diligence jest szczegółowy przegląd umów o pracę wszystkich pracowników objętych transakcją ZCP. Należy zweryfikować zarówno warunki zatrudnienia, jak i ewentualne dodatkowe świadczenia przysługujące osobom zatrudnionym w organizacji, takie jak programy premiowe, nadgodziny czy liczba terminowych umów o pracę. Istotna jest także weryfikacja, czy pośród pracowników podlegających przeniesieniu znajdują się osoby w okresie ochronnym (przedemerytalnym) lub przebywające na zwolnieniach lekarskich i urlopach macierzyńskich/wychowawczych.
Podkreślenia wymaga, że zgodnie z Kodeksem pracy, nabycie ZCP wiąże się z koniecznością zachowania dotychczasowych warunków zatrudnienia przenoszonych pracowników. W praktyce oznacza to, że nowy właściciel jest zobowiązany zapewnić pracownikom te same warunki płacy i zatrudnienia, jakie mieli wcześniej (tj. w poprzednim zakładzie pracy, z którego zostali przeniesieni). Przykładowo, jeśli w firmie oferowane były dodatkowe benefity, takie jak ubezpieczenia zdrowotne czy programy emerytalne, nowy pracodawca będzie musiał je zachować.
- Analiza Zobowiązań Finansowych
Podczas due diligence należy przeanalizować wszelkie zobowiązania finansowe związane z pracownikami. Obejmuje to m.in. ewentualne zaległości w wypłatach wynagrodzeń, składkach na ubezpieczenia społeczne czy inne obowiązkowe świadczenia. Przyjęcie ZCP obarczonego długami może generować dodatkowe ryzyka dla nabywcy, dlatego istotne jest, aby wszystkie zobowiązania zostały jasno sprecyzowane przed finalizacją transakcji.
Zapraszamy do lektury innych części Poradnika podziału majątku, przygotowanego przez adwokatów i radców prawnych Kancelarii TURCZA:
Autor: |
Marta Rabe-Kozłowska
Radca Prawny
Email: biznesprawnik@turcza.com.pl
Telefon: +48 61 666 37 60
Mec. Marta Rabe-Kozłowska jest specjalistką z zakresu prawa spółek handlowych, prawa gospodarczego, prawa cywilnego, ochrony danych osobowych oraz Legal English.