Konwersja wierzytelności w zamian za udziały

Zgodnie z art. 158 Kodeksu spółek handlowych wkład do spółki może być zarówno pieniężny, jak i niepieniężny. Wobec czego, wspólnicy mają w umowie spółki wybór, czy i jakie wkłady mogą być wnoszone do spółki. Co istotne, wspólnicy mogą w ogóle wykluczyć możliwość wnoszenia wkładów niepieniężnych, czy to regulując wprost w umowie spółki, czy też pomijając milczeniem możliwość wniesienia wkładów niepieniężnych, w takim przypadku przyjmuje się, wobec brzmienia art. 158 § 1 KSH, iż niedopuszczalne jest wniesienie wkładów niepieniężnych.

Wkład pieniężny nie nastręcza żadnych problemów, gdyż zgodnie z art. 154 KSH kapitał zakładowy spółki z o.o. powinien wynosić co najmniej 5000 złotych a wartość nominalna udziału nie może być niższa niż 50 złotych. Przy czym, co do wkładu niepieniężnego umowa powinna szczegółowo określać przedmiot tego wkładu oraz osobę wspólnika wnoszącego aport, jak również liczbę i wartość nominalną objętych w zamian udziałów.

Warto również wspomnieć, że możliwe jest również wniesienie wkładu tzw. „mieszanego”, kiedy wspólnik na pokrycie udziału wnosi część w formie wkładu pieniężnego, a pozostała część pokrywa wkładem niepieniężnym.

W przypadku konwersji wierzytelności mamy do czynienia z wkładem niepieniężnym (choć w tej materii znajdziemy rozbieżność w orzecznictwie sądów, w szczególności co do skutków podatkowych). Wspólnik w zamian za udziały wnosi do spółki przysługującą mu wierzytelność. W takim układzie można wyróżnić dwie sytuacje, gdzie wspólnik wnosi do spółki przysługującą mu wierzytelność wobec osoby trzeciej. Natomiast druga sytuacja to – wspólnik wnosi do spółki przysługującą mu wierzytelność wobec samej spółki.

NSA  w Wyroku z dnia 13 września 2017 roku w sprawie o sygn. akt: II FSK 2235/15 wskazał, że konwersja wierzytelności wspólnika spółki kapitałowej na udziały (akcje) w podwyższonym kapitale zakładowym spółki – dłużnika tej wierzytelności, prowadzi do wniesienia do tej spółki wkładu niepieniężnego. Natomiast WSA w Warszawie w Wyroku z dnia 29 marca 2018 roku w sprawie o sygn. akt: III SA/Wa 1693/17 wskazał, że wkładem niepieniężnym jest każdy wkład, któremu nie można przypisać charakteru pieniężnego, a więc taki, który nie ma postaci określonych znaków pieniężnych i nie ma postaci bezgotówkowej w postaci pieniądza bankowego. Skoro zatem do podwyższenia kapitału zakładowego doszło w ten sposób, że udziałowiec wniósł na poczet udziału w podwyższonym kapitale zakładowym roszczenia wobec spółki, to wkład nie miał charakteru pieniężnego.

Jednocześnie z uwagi na specyfikę wnoszonego wkładu dla przykładu należy wskazać, na Wyrok NSA z dnia 14 grudnia 2004 roku w sprawie o sygn. akt: FSK 1408/04, gdzie NSA stanął na stanowisku, czy konwersja wierzytelności przysługującej wspólnikowi wobec spółki na udziały przybierze postać wkładu pieniężnego lub niepieniężnego kapitału zakładowego, decyduje treść uchwały o podwyższeniu kapitału zakładowego.

Innymi słowy mówiąc, konwersja wierzytelności jest jedną z możliwości wniesienia wkładu na pokrycie kapitału w spółce z ograniczoną odpowiedzialności. Rozważając wniesienie „takiego” wkładu do spółki oczywiście należy mieć na uwadze również rozbieżności w orzecznictwie, przy czym jest to atrakcyjna forma na wniesienia wkładu na pokrycie udziałów.